Wat is bijzonder gedrag
Bijzonder gedrag is gedrag wat 'buiten de norm' valt. Maar wat is de norm? Bijzonder gedrag kan op veel verschillende manieren voor komen. Vaak weet je als ouders of leerkracht wel of gedrag past bij bijvoorbeeld de leeftijd of het karakter van een kind. Gedrag dat afwijkt van bijvoorbeeld broertjes en zusjes of de rest van de klas wordt door ouders en docenten het beste herkent.
Bijzonder gedrag is niet eenvoudig uit te leggen, net zo min als dat er een simpele manier is om er mee om te gaan. Voor Kek betekent bijzonder gedrag, het gedrag van een kind waardoor er bij de volwassenen die betrokken zijn bij het kind, zorgen ontstaan. Een kind valt uit of loopt achter op cognitief en/of sociaal gebied en zit daardoor vaak niet lekker in zijn vel.
Omdat bijzonder gedrag zo veelzijdig kan zijn, beschrijven de onderstaande voorbeelden wat dit gedrag zou kunnen zijn. Natuurlijk zijn er, naast deze voorbeelden, ook andere 'bijzondere gedragingen' te noemen. We spreken vaak in termen als 'druk gedrag', 'rigide gedrag', 'angstig gedrag' of 'sociaal-emotioneel achterlopend'. Maar ook dit gedrag heeft veel verschillende vormen.
Druk gedrag
Druk zijn we allemaal wel eens. Jongens zijn overwegend drukker dan meisjes. Druk gedrag bij een kind wordt bijzonder gedrag, als het gedrag veelvuldig (dagelijks) voorkomt en als het kind en/of zijn omgeving er last van heeft.
Druk gedrag kan zowel verbaal (veel praten, weinig luisteren) als non-verbaal (fysieke onrust en zeer beweeglijk) voorkomen. Ook haastig gedrag en dingen vergeten/kwijtraken en niet opletten (concentratieproblemen) kunnen onder de noemer 'druk gedrag' vallen.
Gevolgen van druk gedrag
Druk gedrag kan verschillende gevolgen hebben. Een kind kan belangrijke informatie missen die gedeeld wordt omdat het niet kan afstemmen/luisteren, een kind kan dingen vergeten, verliezen of per ongeluk stuk maken door de fysieke onrust, een kind kan sociaal uitvallen doordat anderen last hebben van het gedrag.
Is dit erg?
Nee hoor, druk gedrag komt veel voor onder kinderen, vooral ook onder jongens, wat heel normaal is!. Pas als het gedrag zodanig 'uit de hand loopt' dat er problemen ontstaan, (ruzie, driftbuien, ongelukjes, sociale uitvalt) is een stap naar Kek zeker de moeite waard. Kek kan met eenvoudige tips en trucs ouders en docenten helpen om met dit gedrag om te gaan en het te plaatsen in het juiste perspectief.
Sociaal-emotioneel achterlopend gedrag
De uitspraak 'hij/zij is nog erg jong', wordt regelmatig gebruikt bij kinderen waarvan gezien wordt dat ze nog niet helemaal meekomen met leeftijdsgenoten. Dit zijn kinderen die nog liever spelen dan werken (op school) en beter aansluiten bij jongere kinderen dan kinderen van de eigen leeftijd. Kinderen kunnen zich minder lang concentreren op werktaakjes of begrijpen te weinig van de sociale interacties op het schoolplein of op straat.
Gevolgen van sociaal-emotioneel achterlopend gedrag
Kinderen die achterlopen op sociaal-emotioneel vlak kunnen uitvallen in de klas of bij leeftijdsgenoten. Ze vinden minder snel aansluiting en hebben kans om buitengesloten of geïsoleerd te raken. Ook op cognitief vlak kunnen deze kinderen een achterstand oplopen omdat zij meer spelenderwijs leren (ervaringsleren) dan taakgericht.
Is dit erg?
Nee hoor, sommige kinderen ontwikkelen sneller dan anderen. Vaak trekt dit naarmate kinderen wat ouder worden (rond de 8-10 jaar) vanzelf bij. Pas als het speelse gedrag een zodanige achterstand creëert dat een kind totaal niet meer mee komt met leeftijdsgenoten, is het de moeite waard om Kek om advies te vragen. Kek kan advies geven op het gebied van de ontwikkeling van een kind en welke tools ouders en docenten in kunnen zetten om het kind te helpen aansluiten.
Rigide gedrag
Structuur, rust en regelmaat zijn belangrijk in de ontwikkeling van een kind. Bijvoorbeeld op dezelfde tijd naar bed of vaste eetmomenten helpen kinderen gezonde leefpatronen te ontwikkelen. Soms hebben kinderen er meer last van dan anderen, als bepaalde dingen anders gaan dan dat ze gewend zijn. Bijvoorbeeld een kind dat een week lang spanning opbouwt voordat het op schoolreisje gaat, of een kind dat heel boos wordt omdat de wekelijkse voetbaltraining niet door gaat.
Gevolgen van rigide gedrag
Kinderen die erg rigide zijn in hun gedrag hebben vaak moeite met wisselingen, nieuwe dingen of spontane veranderingen. Dit kan de bewegingsvrijheid van het kind beperken en er voor zorgen dat het kind minder snel nieuwe ervaringen opdoet.
Is dit erg?
Nee hoor, het ene kind is meer structuurbehoeftig dan het andere kind. Pas als het gedrag het kind in de weg zit en het lastig wordt voor zijn omgeving het kind mee te laten bewegen in de gang van alle dag is advies van Kek wellicht nuttig. Met tips en tools over rigide gedrag kan de volwassene weer verder en het kind kan leren dat niet altijd alles op zijn/haar manier hoeft te gaan.
Angstig gedrag
Meisjes zijn vaak voorzichter dan jongens en dit is normaal gedrag, bijvoorbeeld met beestjes of scheuren minder hard op de skelter. Vaak zien kinderen nog weinig gevaar. Kinderen die overmatig angstig zijn, in bijvoorbeeld nieuwe situaties, het donker of zo verlegen zijn dat het hen belemmert in 'gewoon kind zijn', vallen onder de noemer 'bijzonder'.
Gevolgen van angstig gedrag: Angst kan zowel invloed hebben op de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen als op de cognitieve ontwikkeling van kinderen. Het kan de omgaan met leeftijdsgenoten beinvloeden. Kinderen die erg angstig zijn, stellen zich afhankelijk op naar hun omgeving en bouwen hierdoor weinig zelfvertrouwen op. Het zelfvertrouwen van kinderen groeit, doordat kinderen een nieuwe uitdaging aangaan en ervaren dat ze iets kunnen. Angstige kinderen zullen minder snel dit initiatief nemen, waardoor ze ook minder positieve leerervaringen opdoen en aan hun zelfvertrouwen werken.
Is dit erg?
Nee hoor. Een gezonde dosis angst is prima bij een kind. Het helpt het kind om gevaren te herkennen en bijvoorbeeld niet met een vreemde mee te gaan. Pas als het angstige gedrag het kind belemmert en/of hij/zij extreem afhankelijk wordt van zijn omgeving, dan kan Kek u helpen met advies op maat: waar komt de angst van een kind vandaan en wat is er nodig om hier mee om te gaan?